Eigenlijk is het heel eenvoudig: Wanneer er in een werkrelatie sprake is van loon, persoonlijke arbeid én werkgeversgezag, dan is er voor de Belastingdienst sprake van een arbeidsovereenkomst. Zelfs als in de opdrachtovereenkomst die met de opdrachtgever is opgesteld, is opgenomen dat er geen gezagsverhouding tussen jou en je opdrachtgever is.
Is de Belastingdienst van oordeel dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst, dan zal de opdrachtgever worden aangemerkt als werkgever. Dit houdt in dat de opdrachtgevers verplicht om te voldoen aan werkgeversverplichtingen, waaronder het inhouden van loonheffingen en sociale verzekeringspremies.
Mate van gezag
Wat wordt er verstaan onder een gezagsverhouding? Dat kan heel ver gaan. In een uitspraak van de rechtbank (uitspraak: Rechtbank ’s-Gravenhage – AZ3992 – 17 oktober 2006) staat dat zelfs het kunnen geven van aanwijzingen als zodanig gezien kan worden. “In de woorden ‘in dienst van’ ligt besloten dat tussen werkgever en werknemer een gezagsverhouding bestaat. Voor het bestaan van een gezagsverhouding is niet vereist dat daadwerkelijk aanwijzingen en instructies over de inhoud van het werk worden gegeven; voldoende is dat dergelijke aanwijzingen en instructies kunnen worden gegeven.”
Aanpak schijnzelfstandigheid
Opdrachtgevers waren tot 1 mei 2016 met een VAR gevrijwaard wanneer er bij een controle toch een arbeidsovereenkomst bleek te zijn. Alleen de zzp'er kon de dupe zijn. Alleen als er aantoonbaar opzettelijk misbruik werd gemaakt schijnzelfstandigheid, was ook de opdrachtgever aansprakelijk. Het VAR-gebruik nam snel toe omdat het aantal zzp'ers snel steeg. Hierdoor werd controle steeds moeilijker en nam schijnzelfstandigheid toe.
Om een en ander beter te reguleren, is de VAR per 1 mei 2016 vervangen door modelovereenkomsten volgens de wet DBA. Deze wet is echter door grote kritiek van zowel opdrachtgevers als zzp'ers weer uitgesteld tot nader order. Het kabinet werktl aan nieuwe wetgeving die in 2021 moet worden ingevoerd.
Handhaving van de wet DBA was vanwege alle onduidelijkheid op een laag pitje gezet. Met ingang van 2020 is de Belastingdienst toch begonnen met controles. Hier lees je meer.
LET OP Twijfel je over jouw situatie? Gebruik dan modelovereenkomsten die goedgekeurd zijn door de Belastingdienst. Die vind je hier. Via de website www.zzpmodelovereenkomsten.nl kun je deze overeenkomsten online opstellen, digitaal ondertekenen en bewaren.
Zelfstandig en inkomstenverlies door corona?
Ben je zelfstandig ondernemer en heb je te maken met inkomstenverlies als gevolg van de coronacrisis. Een goede kans dat je aanspraak kunt maken op diverse regelingen van de overheid. Met de ZZP Corona Quickscan weet je binnen 2 minuten op welke tegemoetkomingen jij recht hebt.
Start ZZP Corona Scan.
Toch schijnzelfstandig ondanks goedgekeurde modelovereenkomst
Omdat de wetswijziging tot doel heeft om schijnzelfstandigheid te bestrijden, wordt een modelovereenkomst alleen goedgekeurd als tenminste één van de drie elementen die een arbeidsovereenkomst vormen, ontbreekt. Meestal zal het gaan om gezag. Er wordt immers veelal persoonlijke arbeid verricht tegen een vorm van beloning. Als daar dan ook nog gezag bij komt, is er een arbeidsovereenkomst en kan de modelovereenkomst niet goedgekeurd worden. Een goedgekeurde modelovereenkomst moet wel overeenkomen met de feitelijke werksituatie anders heeft de modelovereenkomst geen enkele waarde.
Een overeenkomst kan gezag uitsluiten, maar dit voorkomt niet dat er in bij controle toch wordt geconstateerd dat er een gezagsrelatie betaat. De modelovereenkomst heeft dan geen bindende waarde. De feitelijke werksituatie telt. Dit heeft niet alleen fiscale consequenties, maar ook voor de arbeidsrelatie. Zoals eerder het geval was in de VS, waar Uber chauffeurs aanspraak maakten op werknemerschap, kan het ook hier gebeuren dat werkenden die als zzp'ers werk uitvoeren een arbeidsovereenkomst claimen.
Opdrachtgevers die dat risico niet willen lopen, kunnen zich oriënteren op andere flexibele werkvormen, zoals payrolling, uitzenden, of detacheren.
Advies nodig?
Dan kun je terecht bij Het Ondernemerscollectief. De helpdesk van Het Ondernemerscollectief legt je graag vrijblijvend uit welke risico's je loopt en voor welke werkvormen je kunt kiezen als alternatief voor het ondernemerschap.
