Schijnzelfstandigheid houdt in dat iemand als zzp'er werkt bij een opdrachtgever, terwijl er feitelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst. Ook als zzp'er en opdrachtgever een goedgekeurde modelovereenkomst hebben getekend, kan er sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Om dit goed te begrijpen, is het van belang om te weten hoe een arbeidsovereenkomst van rechtswege ontstaat.
Eigenlijk is het heel eenvoudig: Wanneer er in een werkrelatie sprake is van loon, persoonlijke arbeid én werkgeversgezag, dan is er voor de Belastingdienst sprake van een arbeidsovereenkomst. Zelfs als in de opdrachtovereenkomst die met de opdrachtgever is opgesteld, is opgenomen dat er geen gezagsverhouding tussen jou en je opdrachtgever is.
Is de Belastingdienst van oordeel dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst, dan zal de opdrachtgever worden aangemerkt als werkgever. Dit houdt in dat de opdrachtgevers verplicht om te voldoen aan werkgeversverplichtingen, waaronder het inhouden van loonheffingen en sociale verzekeringspremies.
Wat wordt er verstaan onder een gezagsverhouding? Dat kan heel ver gaan. In een uitspraak van de rechtbank (uitspraak: Rechtbank ’s-Gravenhage – AZ3992 – 17 oktober 2006) staat dat zelfs het kunnen geven van aanwijzingen als zodanig gezien kan worden.
“In de woorden ‘in dienst van’ ligt besloten dat tussen werkgever en werknemer een gezagsverhouding bestaat. Voor het bestaan van een gezagsverhouding is niet vereist dat daadwerkelijk aanwijzingen en instructies over de inhoud van het werk worden gegeven; voldoende is dat dergelijke aanwijzingen en instructies kunnen worden gegeven.”
Opdrachtgevers waren tot 1 mei 2016 met een VAR gevrijwaard wanneer er bij een controle toch een arbeidsovereenkomst bleek te zijn. Alleen als er aantoonbaar opzettelijk misbruik werd gemaakt schijnzelfstandigheid, was ook de opdrachtgever aansprakelijk.
Door de snelle groei van het aantal zzp'ers nam het VAR-gebruik toe en werd controle steeds moeilijker. Om een en ander beter te reguleren, werd de VAR per 1 mei 2016 vervangen door de wet DBA. De invoering van deze wet is echter door grote kritiek van zowel opdrachtgevers als zzp'ers uitgesteld tot nader order. De intentie is om de nieuwe wetgeving in 2021 in te voeren.
Vanwege alle onduidelijkheid was handhaving van de wet DBA op een laag pitje gezet. In 2020 is de Belastingdienst toch begonnen met controles. Hier lees je meer.
LET OP Twijfel je over jouw situatie? Gebruik dan modelovereenkomsten die goedgekeurd zijn door de Belastingdienst. Die vind je hier.
TIP Bekijk ook eens het aanbod van HalloLex voor de leden van Het Ondernemerscollectief. Contracten op maat voor een scherpe prijs!
Verklein je risico's als ondernemer door alles goed in beeld te hebben en vooraf bepaalde zaken te regelen.
Wil jij weten hoe je er, juridisch gezien, voor staat met je bedrijf?
Doe dan geheel vrijblijvend de Legal Blueprint test van HalloLex.
Omdat de wetswijziging tot doel heeft om schijnzelfstandigheid te bestrijden, wordt een modelovereenkomst alleen goedgekeurd als tenminste één van de drie elementen die een arbeidsovereenkomst vormen, ontbreekt.
Meestal zal het gaan om gezag. Er wordt immers veelal persoonlijke arbeid verricht tegen een vorm van beloning. Als daar dan ook nog gezag bij komt, is er een arbeidsovereenkomst en kan de modelovereenkomst niet goedgekeurd worden.
Een goedgekeurde modelovereenkomst moet wel overeenkomen met de feitelijke werksituatie, anders heeft de overeenkomst geen enkele waarde. Een overeenkomst kan bijvoorbeeld gezag uitsluiten, maar als er bij controle toch wordt geconstateerd dat er een gezagsrelatie bestaat heeft de overeenkomst geen bindende waarde.
De feitelijke werksituatie telt. Dit heeft niet alleen fiscale consequenties, maar ook voor de arbeidsrelatie. Opdrachtgevers die dat risico niet willen lopen, kunnen zich oriënteren op andere flexibele werkvormen, zoals payrolling, uitzenden, of detacheren.
Dan kun je terecht bij Het Ondernemerscollectief. De helpdesk van Het Ondernemerscollectief legt je graag vrijblijvend uit welke risico's je loopt en voor welke werkvormen je kunt kiezen als alternatief voor het ondernemerschap.
Wil jij weten voor welke corona steunmaatregelen jij in aanmerking komt als zzp'er? Doe de ZZP Coronascan en je weet het in een paar minuten.
Het registreren is niet gelukt. Waarschijnlijk ben je al geregistreerd met dit e-mailadres.
Ben j
e op zoek naar een boekhoudpakket als zzp'er? Vergelijk hier boekhoudpakketten en start vanaf gratis.
