#ZZPUpdate week 19: 9 op de 10 zzp'ers vindt zichzelf geen schijnzelfstandige, zorgorganisaties trekken trukendoos open, 60% van de parttime zzp'ers overgestapt naar flexibele baan
9 op de 10 zzp'ers vindt zichzelf geen schijnzelfstandige
Volgens de meest recente KVK ZZP-monitor is het totale aantal zzp'ers in april 2025 nagenoeg stabiel gebleven, met een kleine toename van 1.800 ten opzichte van maart. Tegelijkertijd daalde het aantal starters met 19% vergeleken met april 2024, terwijl het aantal stoppers met 24% toenam. Vooral in de gezondheidszorg en bouw is sprake van een lichte daling, terwijl andere sectoren juist een kleine groei laten zien. Uit aanvullend onderzoek blijkt dat de helft van de zzp'ers en opdrachtgevers positief staat tegenover de strengere handhaving van de Wet DBA, ondanks dat ze de gevolgen ervan duidelijk merken.
Uit het onderzoek blijkt ook een verschil in perceptie: terwijl 90% van de zzp'ers zichzelf geen schijnzelfstandige vindt, deelt slechts de helft van de opdrachtgevers die mening. Zzp'ers merken dat het lastiger wordt om opdrachten te vinden en krijgen vaker vragen over hun zelfstandigheid. Ongeveer 12% kreeg een aanbod om in loondienst te gaan. Tegelijkertijd overweegt 10% te stoppen als ondernemer. Aan de kant van de opdrachtgevers is 21% overgestapt op loondienstaanbiedingen aan zzp'ers, en een derde overweegt te stoppen met het inhuren van zelfstandigen.
Zorgorganisaties trekken trukendoos open om personeel te lokken
Zorgorganisaties trekken alles uit de kast om personeel aan zich te binden nu ze afscheid moeten nemen van zzp'ers. Vooral in sectoren waar 24/7 zorg nodig is, zoals de ouderenzorg en gehandicaptenzorg, werd jarenlang volop gebruikgemaakt van zzp'ers. Nu die optie onder druk staat, zetten werkgevers in op aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden: bonussen, flexibele roosters, betaalbare woonruimte en zelfs gratis mentale hulp voor medewerkers én hun gezinnen. Hoewel deze maatregelen deels succesvol zijn, blijft het lastig om zzp'ers structureel in loondienst te krijgen, al helemaal op moeilijke afdelingen waar werkdruk en agressie hoog zijn.
Naast financiële prikkels proberen zorginstellingen ook op andere manieren aantrekkelijker te worden als werkgever. Medewerkers mogen plannen indienen voor uitjes en er wordt meer ingezet op maatwerk in roosters, zodat medewerkers beter werk en privé kunnen combineren - een belangrijke reden waarom velen eerder juist voor het zzp-schap kozen. Bij verschillende instellingen heeft slechts een klein deel van de zelfstandigen de overstap gemaakt. Om de gaten te dichten worden flexpools verder uitgebreid, ook daarin belanden zzp’ers.
60% parttime zzp'ers stapt over naar flexibele baan
Nieuwe cijfers van het CBS bevestigen wat de afgelopen weken al doorsijpelde in het nieuws: het aantal zzp'ers is voor het eerst in jaren gedaald. In het eerste kwartaal van 2025 telde Nederland 28.000 minder zelfstandigen dan een jaar eerder. Daarmee komt er een einde aan een periode van onafgebroken groei sinds 2013. Vooral zzp’ers die hun eigen arbeid aanbieden, zoals in technische beroepen als de bouw, zijn geraakt. Ook in commerciële functies was de krimp fors: het aantal zelfstandigen daalde daar van 107.000 naar 91.000, vooral door het vertrek van verkopers.
De terugloop komt vooral doordat veel zelfstandigen zijn gestopt of minder uren als ondernemer draaien. Een groot deel is echter niet van de arbeidsmarkt verdwenen. Bijna 60 procent van de zzp'ers die niet langer het merendeel van hun uren zelfstandig werkt, is overgestapt naar een flexibele baan. In het eerste kwartaal van 2025 maakten 47.000 voormalig zelfstandigen de switch naar tijdelijk werk, uitzendwerk of een oproepcontract. Dat is bijna twee keer zoveel als een jaar eerder. Ook het aantal overstappers naar een vaste baan verdubbelde, al ging het hier met 12.000 mensen om een kleinere groep.
Eind 2025 geeft pas duidelijkheid over daling aantal zzp'ers
Volgens hoogleraar Strategie en Ondernemerschap, Joris Knoben, wordt pas tegen het einde van 2025 echt zichtbaar hoeveel zzp’ers stoppen, mede doordat dit jaar nog een overgangsjaar is voor de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid. Veel opdrachtgevers zijn nu al bezig hun bedrijfsvoering aan te passen en stoppen met het inhuren van zzp’ers. Vooral in sectoren zoals de zorg (thuiszorg, kinderopvang) en bouw is de daling al begonnen. Knoben stelt dat dit de sectoren zijn waarvoor de wet DBA bedoeld was en noemt de handhaving daar dan ook effectief.
Tegelijkertijd is het beeld volgens Knoben genuanceerd. 'De echt ondernemende zzp'er vindt het niet altijd leuk dat er de afgelopen jaren redelijk wat zzp’ers bij zijn gekomen die taken doen die eigenlijk in loondienst thuishoren.' Veel zzp'ers willen niets te maken hebben met schijnconstructies en verwelkomen juist duidelijkheid. De echte ondernemers onder hen voelen zich nu vaak onterecht aangesproken. Hoewel het aantal zzp'ers momenteel gestabiliseerd lijkt, is daarmee een trendbreuk zichtbaar na jarenlange groei. De komende maanden zullen bepalend zijn voor hoe hard deze daling doorzet.
Voorzichtige comeback voor zzp'ers in de kinderopvang
In het eerste kwartaal van 2025 daalde het aantal zzp'ers in de kinderopvang met maar liefst 75 tot 80 procent, vooral door het opheffen van het zzp-moratorium. Deze beleidsmaatregel verhoogde de druk op vaste medewerkers, in een sector met een hoog ziekteverzuim van bijna 10%. Omdat het niet langer mogelijk was om bij uitval terug te vallen op zzp'ers, moesten loondienstmedewerkers extra diensten draaien. Dit leidde tot meer groepssluitingen en frustratie bij ouders. Toch nam het aantal zzp'ers vanaf maart weer toe, doordat organisaties beter geïnformeerd raakten over de juridische ruimte om alsnog zelfstandigen in te zetten.
Volgens Steven Lenderink van Tadaah, een platform voor uitzenden en detacheren binnen de kinderopvang, blijkt uit recente rechtspraak, dat een pedagogisch medewerker niet automatisch als schijnzelfstandige geldt, ook al verricht die hetzelfde werk als collega’s in loondienst. Korte zzp-opdrachten bij ziekte of drukte, vaak van twee tot vier dagen, zijn volgens hem niet 'ingebed' in de organisatie en verschillen bovendien qua inhoud. Steeds meer kinderopvangorganisaties gebruiken daarom goedgekeurde modelovereenkomsten om deze inzet juridisch correct te regelen. Daarmee lijkt de zzp'er in de kinderopvang bezig aan een voorzichtige comeback.
Bedankt voor je interesse in deze download. Wij hebben deze download beschikbaar gesteld via zzpmodelovereenkomsten.nl, je kunt jezelf daar gratis aanmelden, online het model invullen, online ondertekenen en bewaren. Klik hier om jezelf gratis aan te melden.
Volg deze link om het door jouw opgevraagde item in te kunnen zien.
Je bent ingelogd en kunt direct downloaden!
Om een bestand te kunnen downloaden of in te kunnen zien, moet je ingelogd zijn. Login of registreer jezelf gratis!