Geen ondernemerschap? Een arbeidsovereenkomst!
Niels Hoorn
Denk je als zzp’er geheel naar wens een klus te hebben uitgevoerd bij een opdrachtgever, en dan blijkt dat er zomaar is bepaald dat je bij die opdrachtgever in loondienst bent. Ongevraagd en zeker ongewild. Klinkt niet erg aantrekkelijk? Eens. Maar het kan binnenkort realiteit zijn als de Hoge Raad een advies overneemt om de regels omtrent het aangaan van arbeidsrelaties aan te passen.
Het advies is afkomstig van advocaat-generaal Ruth de Bock en hoort bij een zaak die draait om een vrouw die met behoud van haar uitkering op basis van een participatietraject onbeloond twee maal zes maanden had gewerkt voor en bij de gemeente Amsterdam. Zij stelde in een juridische procedure dat zij hetzelfde werk verrichtte als uitzendkrachten. Er zou daarmee volgens haar geen sprake zijn van ‘additionele werkzaamheden’ maar van een arbeidsovereenkomst. Daarmee zou zij recht hebben op nabetaling van het bij de door haar uitgevoerde functie behorende loon.
Nadat de kantonrechter deze interpretatie afwees, ging de vrouw in hoger beroep. Ook het gerechtshof wees de vordering af en daarop stelde ze beroep in cassatie in bij de Hoge Raad. Uit de beoordeling die de advocaat-generaal heeft gemaakt, komt het advies voort met mogelijk verstrekkende gevolgen voor het aangaan van arbeidsrelaties.
Arbeidsrelatie en arbeidsovereenkomst
In haar advies aan de Hoge Raad gaat AG De Bock uitvoerig in op de afbakening van de begrippen ‘arbeidsrelatie’ en ‘arbeidsovereenkomst’. De aandacht richt zich daarbij in het bijzonder op zzp-inhuur, omdat een zzp-overeenkomst volgens haar goed illustreert hoe twee partijen onderling kunnen overeenkomen dat ze niet samenwerken op basis van een arbeidsovereenkomst.
Lees ook deze ZZPUpdate over de mogelijk verstrekkende gevolgen van het advies aan de Hoge Raad
Zelfs als beide partijen nadrukkelijk aangeven geen arbeidsovereenkomst te willen, is dit volgens De Bock toch niet wenselijk. Het omzeilen van de arbeidsovereenkomst ondermijnt in haar ogen namelijk ons systeem van arbeidsrechtelijke bescherming.
Voor het beoordelen van een arbeidsrelatie moet daarom niet worden gekeken naar wat opdrachtgever en uitvoerder hierover vastleggen, vindt De Bock, maar naar andere factoren. Specifiek noemt zij hierbij de ‘organisatorische inbedding van de werknemer/zzp’er bij de opdrachtgever’ en 'de afhankelijkheidspositie van de werknemer/zzp’er’. Met andere woorden: hoe zelfstandig werkt de zzp’er/werknemer?
Zodra het ondernemerschap ontbreekt - bijvoorbeeld wanneer de werkende bijvoorbeeld geen onderhandelingspositie heeft gehad bij het bepalen van het tarief - is er sprake van een gezagsverhouding en behoren de werkzaamheden te worden uitgevoerd binnen de kaders van een arbeidsovereenkomst.
Hoge Raad volgt adviezen meestal op
Het advies moet natuurlijk nog worden overgenomen door de Hoge Raad, maar het is gebruikelijk dat dit gebeurt. Wel is algemeen de verwachting dat de Hoge Raad - alvorens een besluit te nemen - eerst wil wachten op de arbeidsmarktplannen van het kabinet en de reactie van de Eerste Kamer op de adviezen in het rapport van de commissie Borstlap over de toekomstige arbeidsmarkt.
Download hier het rapport van de commissie Borstlap
Maar op den duur is er dus een reële kans dat er een ongewenste beoordeling plaatsvindt van de samenwerking met jouw opdrachtgever - bijvoorbeeld omdat je tijdelijk op kantoor je werkzaamheden verricht. Ofwel dat je ongewild en ongevraagd als werknemer wordt aangemerkt.
Werk zoals jij wilt
Wil jij als zzp'er dat risico niet lopen, dan kun je altijd besluiten om te werken via Tentoo. Tentoo fungeert dan juridisch als jouw werkgever, terwijl je je vrijheden als zelfstandig ondernemer behoudt. Tentoo draagt voor jou alle benodigde premies af. Zo bouw je automatisch bij elke klus (net als een iemand in loondienst) een verzekering op tegen ziekte, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid.
Bronnen: Rechtspraak - Advies aan Hoge Raad
