Naar mate ik me meer ga verdiepen in de situatie van ZZP-ers, hoe vaker het gebeurt dat ik me terug vind in een staat van verregaande verbazing. Op internet en in diverse media struikel ik vrij pijnlijk over een op chaos lijkende hoeveelheid organisaties die zich belangenvertegenwoordiger noemen van de doelgroep. En, naar eigen zeggen, ook nog onafhankelijk. Volgens mij is de vraag gerechtigd wie wiens belang nou eigenlijk dient. Of dat er sprake is van het verdedigen van eigen belang in plaats van dat van een ander. Laten we naar een paar cijfertjes kijken.
Naar schatting zijn er 750.000 zichzelf ZZP-er noemende mensen in Nederland. Dat aantal beslaat een nogal bont samengestelde groep, variërend van de plaatselijke klusjesman via de interim-manager tot en met de succesvolle tv presentator. Ook de postbezorger en de thuiszorgverlener behoren tot die doelgroep. Soms is er een bewuste keuze gemaakt om ondernemer te worden, bij anderen is er zachte dwang aan te pas gekomen. Er zijn uiterst succesvolle bij, anderen leven maar net boven het bijstand niveau. Kortom er is dus niet zoiets als “de” ZZP-er. Sterker nog ,“de” ZZP-er bestaat helemaal niet. Maar de belangenvertegenwoordigers voor “de” ZZP-er dus wel….
De vraag dient zich dan direct aan hoe serieus we die organisaties moeten nemen. Ook daar weer enkele cijfers. FNV-Zelfstandigen en het PZO zien zichzelf als de twee belangrijkste. FNV-Z heeft 15.000 leden en PZO 20.000. Opgeteld dus 35.000. Op het gehele aantal hebben ze samen dus een marktaandeel van nog geen 5 %. Dat is als absoluut getal dus bitter weinig, maar ook rijst de vraag wie van die bonte doelgroep tot die 5 % behoort. Daar kan je tenslotte alle kanten mee op. Mijn conclusie luidt dan ook dat het in ieder geval niet zo kan zijn dat deze organisaties gezien worden als de exclusieve dienaren van het ZZP belang. En als SER lid al zeker niet.
Ander saillant detail is dat de ene organisatie gelieerd is aan werkgevers en de andere aan werknemers. Die belangen lijken me nogal uiteen te lopen, dat ziet zelfs een blinde. Hoe is het dan toch mogelijk dat er sprake van onafhankelijkheid is? Of is er sprake van een akkoordje tussen beide partijen. Zoiets van, de laatste 50 jaar hebben we de ”oude” arbeidsmarkt verdeeld, zullen we maar hetzelfde gaan doen met de nieuwe? Als dat zo zou zijn is de vraag uit mijn eerste alinea over wiens belang het eigenlijk gaat direct beantwoord. En, geeft het tegelijkertijd de verklaring voor het SER lidmaatschap.
Mijn conclusie is dat we deze belangenbehartigers wat minder serieus moeten nemen. Volgens mij heeft de bonte groep zelfstandigen eigenlijk vooral behoefte aan goede voorlichting. Deze website is daar misschien wel het beste voorbeeld van. Kunnen ze bij FNV-Z en het PZO nog een puntje aan zuigen……
Luuk Blom
Luuk Blom is oud 2e Kamerlid van de PVDA.
Sinds september 2011 is hij werkzaam bij Uniforce Group.
